Monografie
Gentlemen of a Company: English Players in Central and Eastern Europe 1590-1660
Data 1. wydania: 1985, wydawnictwo: Cambridge University Press
Data 2. wydania: 2009, wydawnictwo: Cambridge University Press
Język: angielski
To obszerna i skrupulatnie opracowana relacja z działalności zawodowych angielskich zespołów teatralnych, które w latach 1590-1660 wyjechały z Anglii do Europy środkowo-wschodniej. Tournee na taką skalę było zjawiskiem bezprecedensowym. Limon opisuje jego charakterystyczne etapy, przygląda się losom poszczególnych zespołów i podkreśla znaczenie mecenatu szlacheckiego, który pozwolił artystom przetrwać nawet najcięższe czasy. Główne rozdziały książki dotyczą działalności tych zespołów w różnych miastach i regionach: Gdańsku, Elblągu, Królewcu, Pomorzu, Warszawie, Czechach i Austrii. To pierwsza książka dotykająca tego zagadnienia w języku angielskim.
Dangerous Matter: English Drama and Politics 1623-1624
Data 1. wydania: 1986, wydawnictwo: Cambridge University Press
Data 2. wydania: 2010, wydawnictwo: Cambridge University Press
Język: angielski
Ta książka to studium sztuk teatralnych, które ukazały się podczas jednego sezonu teatralnego w Londynie w latach 1623-1624. Wszystkie sztuki na różne sposoby nawiązują do ówczesnych problemów politycznych, a Limon pokazuje, jak je wykorzystano jako elementy kampanii propagandowej na dworze króla Jakuba I. Był to okres mocnej cenzury, a dramatopisarze musieli z jednej strony uważać, aby uzyskać licencję od cenzora, a z drugiej – przekazywać odpowiedni przekaz polityczny. Książka pokazuje, jak sobie z tym poradzono oraz bada związek między literaturą, polityką i cenzurą.
Gdański teatr „elżbietański”
Data 1. wydania: 1989, wydawnictwo: Ossolineum
Data 2. wydania: 2022, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
Jerzy Limon prezentuje działalność angielskich wędrownych zespołów teatralnych w Gdańsku w pierwszej połowie XVII wieku. Ich aktywność wiązała się z powstaniem i dziejami pierwszego na terenie Polski teatru publicznego, zwanego Szkołą Fechtunku. Tezy wyłożone w tej książce dały podwaliny pod jeden z najbardziej niezwykłych teatrów świata – Gdański Teatr Szekspirowski.
Książka dostępna na stronie wydawnictwa słowo/obraz terytoria: https://terytoria.com.pl/1919-gdanski-teatr-elzbietanski.html
E-book dostępny na stronie wydawnictwa słowo/obraz terytoria: https://terytoria.com.pl/1939-e-book-gdanski-teatr-elzbietanski.html
The Masque of Stuart Culture
Data wydania: 1990, wydawnictwo: University of Delaware Press
Język: angielski
Jerzy Limon prezentuje niekonwencjonalne podejście do gatunku teatralnego jaki funkcjonował w czasach Stuartów – maski dworskiej. Omawia maskę jako formę dworskiego rytuału, a nie jako przedstawienie teatralne. Jak widać z tej perspektywy, maska jest najgłębszym, najbardziej złożonym i wieloaspektowym odzwierciedleniem wczesnej kultury Stuartów.
Między niebem a sceną. Przestrzeń i czas w teatrze
Data wydania: 2002, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
Książka składa się z dwóch części. W pierwszej, o charakterze teoretycznym, autor podejmuje zagadnienie teatru jako systemu znaczącego. Stara się ustalić granice sztuki teatru, sposoby tworzenia znaczeń, ale przede wszystkim wykazuje, jak wielką rolę w przedstawieniu odgrywa przestrzeń widowni i całego teatru. W części drugiej, historycznej, omawiane są najważniejsze typy teatrów w dziejach, począwszy od greckiego, a skończywszy na barokowej scenie dworskiej. Poprzez analizę relacji przestrzennych w tych teatrach autor pokazuje, jak zasadniczą pełnią one funkcję w kreowaniu znaczeń przedstawienia.
Nagrody:
2003 – Nagroda im. Wojciecha Bogusławskiego, przyznawana za publikację książkową przez sekcję polską Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych
Trzy teatry. Scena, telewizja, radio
Data wydania: 2003, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
„Trzy teatry” jest próbą teoretycznej analizy teatru scenicznego, telewizyjnego i radiowego. Autor przedstawia własną teorię wszelkich zjawisk teatralnych, wyznaczając wyraźną granicę pomiędzy tym, co teatrem jest a tym, co nim nie jest. Podstawową rolę odgrywa tu koncepcja efektu teatralności, definiowana jako dwoistość wszystkiego, co na scenie: z jednej strony postrzegamy materialny wymiar przedstawienia, z drugiej zaś – światy fikcyjne. Tak więc fikcja ustawicznie przeplata się z realnością i w wyniku stałej konfrontacji przynajmniej dwóch modeli percepcji rzeczywistości (postaci i widzów) teatr tworzy znaczenia nieprzekładalne na inne systemy artystyczne.
Piąty wymiar teatru
Data wydania: 2006, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
„Nieco na przekór temu, co do tej pory na ten temat napisano, powiem, że teatralność zawiera się przede wszystkim w unikatowych strukturach czasowych”. Opierając się na opisie zjawiska podwójnej teraźniejszości, Jerzy Limon próbuje na nowo zdefiniować teatr, a jednocześnie przeciwstawić go innym systemom artystycznym i nieartystycznym. A ponieważ to aktor jest odpowiedzialny za tworzenie teatralnego świata, on też – obok przeżycia związanego z odbiorem sztuki scenicznej – znajdzie się w centrum rozważań. Dodatkową trakcją książki jest z pewnością rozdział poświęcony prowokacji, erotyce i pornografii w kontekście działań „artystycznych” – takich jak samookaleczanie się, publiczna kopulacja czy ekshibicjonizm – które roszczą sobie pretensje do bycia teatrem…
Obroty przestrzeni. Teatr telewizji. Próba ujęcia teoretycznego
Data wydania: 2008, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
Jerzy Limon podejmuje próbę spojrzenia na teatr telewizji jako na dziedzinę sztuki rządzącą się specyficznymi dla tego medium regułami, odrębną zarówno od literatury, teatru scenicznego, jak i filmu. W szerszej perspektywie bada zjawisko telewizyjnej teatralności, podejmując jednocześnie polemikę z popularną, acz nieprzemyślaną tezą, która głosi, że granica pomiędzy teatrem telewizji a filmem uległa zatarciu. Autor ma świadomość, że dzieło telewizyjne nie jest „teatrem” w tradycyjnym znaczeniu tego słowa, bo podlega prawom montażu. W telewizji „teatr” może być co najwyżej pozorowany, ale właśnie dzięki temu, że teatrem w sensie ścisłym nie jest, ma on zdolność tworzenia dzieł oryginalnych i nieprzekładalnych na inny system. Wychodząc z tego założenia, autor proponuje nowy sposób lektury tej formy sztuki.
The Chemistry of the Theatre: Performativity of Time
Data wydania: 2010, wydawnictwo: Palgrave Macmillan
Język: angielski
Ta innowacyjna, teoretyczna praca koncentruje się na współczesnym teatrze. Limon pisze o „chemii” teatru – o różnorodnych czynnikach występujących w spektaklu, które łączą się i w pewien sposób tworzą to, co nazywamy „teatrem”. Omawia pod tym względem kanon sztuk teatralnych – od Szekspira po Becketta. Książka ta wnosi wyjątkowy wkład do nauk o teatrze i performatyce.
Brzmienia czasu. O aktorstwie i mowie scenicznej
Data wydania: 2011, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
„Brzmienia czasu” to kolejna książka Jerzego Limona z zakresu teorii teatru. Autor koncentruje się w niej na dwóch zasadniczych dla teatru zagadnieniach: aktorstwie i języku. Starając się unikać ram ideologicznych dzisiejszego dyskursu humanistyki, poddaje analizie zarówno teatr „klasyczny”, jak i jego najnowsze nurty, czy nawet zjawiska artystyczne podszywające się pod teatr. Podkreślając olbrzymi, wzajemny wpływ dzisiejszego teatru i sztuki (w tym także nowych mediów), autor stara się – na przekór modnym tendencjom do zacierania granic – rozróżnić poszczególne artystyczne media, a nawet je zdefiniować. Nie jest to zadanie łatwe, zwłaszcza wobec tak skomplikowanych i różnorodnych komponentów sztuki teatru, jak aktorstwo czy język (mowa sceniczna). Podejmuje się tego, wykorzystując własną koncepcję teatralności, rozdwojenia czasu i „piątego wymiaru”. Pozwala mu to na wypracowanie koncepcji teoretycznych, znajdujących potwierdzenie w rozlicznych inscenizacjach, jakie w swoich wywodach przywołuje. Weryfikowalność stawianych tez sprawia, iż książka ta staje się również obroną nauki o teatrze w czasach zmieniających się mód, wszechogarniającej ideologizacji i politycznej poprawności.
Szekspir bez cenzury. Erotyczny żart na scenie elżbietańskiej
Data wydania: 2018, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
Życiorysu Williama Szekspira w tej książce nie będzie. Nie rozwiążemy zagadki Czarnej Damy ani nie ustalimy tożsamości tajemniczego pięknego młodzieńca z sonetów. Nie będziemy się zajmować ulubionym tematem żurnalistów: „kto właściwie napisał Szekspira?”. Zamiast tego o wielkim poecie i dramatopisarzu będziemy mówić jako o mistrzu słowa i żartu, zwłaszcza żartu frywolnego, będącego nie prostackim świntuszeniem dla rozbawienia gawiedzi, lecz grą słowną, która z jednej strony zaskakuje otwartością i śmiałością, z drugiej zaś wręcz oszałamia wyobraźnią oraz inwencją, a także bawi nietuzinkowym poczuciem humoru, w którym miłość niebiańska sąsiaduje z ziemską i dobrze w tym sąsiedztwie się czuje.
Wyróżnienia:
– wyróżnienie w konkursie na Najlepszą Książkę Popularnonaukową organizowanym przez Wydawnictwo Naukowe im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
– wyróżnienie w konkursie ACADEMIA za najlepszą książkę akademicką i naukową
E-book dostępny na stronie wydawnictwa słowo/obraz terytoria: https://terytoria.com.pl/1660-e-book-szekspir-bez-cenzury.html
Szekspir. Siedem grzechów głównych (z zarazą w tle)
Data wydania: 2022, wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Język: polski
Bogato ilustrowany, wnikliwy esej, pokazujący, że grzech stanowi siłę napędową wszystkich głównych postaci szekspirowskich, zarówno w komediach, jak i tragediach. Wyselekcjonowane fragmenty dramatów, w których obecność grzechów głównych jest bardzo wyraźna, autor zestawia z ikonografią epoki, głównie niderlandzką. Obrazy nie zostały jednak dobrane na zasadzie wyszukiwania „ilustracji” do poszczególnych scen, lecz wspólnoty wrażliwości i widzenia świata. Dzięki temu Limon tworzy obraz epoki (renesansu i baroku), która wyrosła na fundamencie nowo powstałej kultury miejskiej.
E-book dostępny na stronie wydawnictwa słowo/obraz terytoria: https://terytoria.com.pl/1911-e-book-szekspir-siedem-grzechow-glownych-z-zaraza-w-tle.html
